De mediterrane keukens behoren tot de meest geliefde keukens ter wereld. Net als Italiaans, Grieks, Turks en Portugees behoort ook de Spaanse keuken tot de aangename wereld van de mediterrane gerechten. Hoewel Italië nog steeds het meest populaire land is als het aankomt op Zuid-Europees eten, zie je dat Spaanse gerechten steeds populairder aan het worden zijn. Nadat de tapas en paella langzaamaan de wereld veroverd hebben ontdekken steeds meer mensen dat Spanje op culinair gebied nog veel meer te bieden heeft. Verse vis, heerlijke vleesgerechten, allerlei variaties op zeevruchten en ook een ruim scala aan vegetarische gerechten is op de menukaarten in Spanje terug te vinden. Spanjaarden zijn levensgenieters en dat proef je terug in wat je op je bord krijgt.
De Spaanse keuken is zeer gevarieerd. Bovendien heeft elke regio zijn eigen culinaire tradities. Van de typische Spaanse gerechten als tapas en paella zullen we later op deze pagina meer toelichting geven. Eerst laten we een aantal andere Spaanse lekkernijen de revue passeren.
Als we teruggaan naar de originele Spaanse keuken dan mag de Spaanse tortilla, of ‘tortilla Espanola’ zeker niet ontbreken. Waar we tegenwoordig vaak denken dat een tortilla een soort klein pannenkoekje gemaakt van maismeel is, is dit in het geval van de Spaanse tortilla heel anders. In feite is het een soort dikke omelet met als basisingrediënten ei, aardappels, olijfolie en natuurlijk peper en zout. Sommige regio’s voegen daar nog knoflook en ui aan toe. De tortilla kan zowel koud als warm genuttigd worden; zelfs dat scheelt per Spaanse regio.
Hoewel bij ons in de lokale frituurzaak wellicht de ‘Andaluse saus’ wel bekend is, is deze saus totaal een verzinsel en niet afkomstig uit Andalusië. Dat is wel anders met de typische Andalusische gazpacho. In het warme Andalusië is deze koude soep op basis van vooral brood en tomaat een graag gegeten gerecht. Ook deze soep kent talloze varianten waarbij vooral diverse rauwe groente worden toegevoegd of juist weggelaten. Ook de kruiding verschilt per regio.
Grote delen van Spanje liggen aan de kust; en dan wel specifiek de mediterrane kust. Deze zee herbergt natuurlijk veel lekkernijen die we weer terugzien in de Spaanse keuken. Een mooi voorbeeld van zo’n typisch Spaans zeegerecht dat eenvoudig is en lekker smaakt is de ‘Gambas Al Ajillo’. Vertaald naar het Nederlands betekent dit zoveel als ‘garnalen met knoflook’. Het gerecht is heel eenvoudig, maar door de eenvoud puur van smaak. Voor de bereiding wordt slechts gebruik gemaakt van natuurlijk garnalen, olijfolie, knoflook en wat citroen.
Wie aan Spanje denkt, denkt natuurlijk ook aan tapas. Oorspronkelijk wil tapa niet veel meer betekenen dan deksel. Ooit is men begonnen om op een glas wijn een dekseltje te zetten zodat er geen ongedierte in de wijn kon geraken. Later is de kastelein, of beter gezegd de uitbater van de bodega, in het dekseltje dat de vorm had van een schaaltje wat nootjes gaan doen. Zo is het idee van een hapje uit een schaaltje geboren. Al gauw werd deze traditie heel Spanje overgenomen en werden de hapjes ook steeds complexer. Tegenwoordig zijn de tapas misschien wel het meest Spaanse eten dat er in het land te krijgen is.
De bekende hapjes zijn in alle vormen en maten verkrijgbaar. Dat wil zeggen, zolang het maar kleine maten zijn. Alle typische Spaanse ingrediënten en gerechten zijn vertaald naar tapas. Je kunt denken aan een schaaltje met olijven tot wat blokjes kaas of zelfs warme gerechtjes. Het aanbod is groot. Een bezoek aan Spanje is bijna onlosmakelijk verbonden met het eten van tapas. Vaak worden tapas ook aangeboden als je ergens wat gaat drinken; je komt er niet onderuit. Op zich geen straf, want de meeste tapas zijn erg lekker.
Een bekend dessert in Spanje, en dan vooral in Catalonië, is het aan de crème-brûlée gerelateerde Crema Catalana. Vertaald naar het Nederlands betekent dit Catalaanse room. De basis van de room is net even anders dan die van de crème-brulé. Hier bestaat een groot deel van de room uit custard en eigenlijk was dit Catalaanse dessert er al eerder dan het Franse zusje.
Het beroemde andere Spaanse gerecht op basis van rijst is natuurlijk de paella. Deze gerechten worden vaak gemaakt bij festiviteiten in grote platte pannen. Eerst wordt de rijst even gebakken, waarna er bouillon bijgegoten wordt, zodat de rijst kan garen. Ook nog een beetje saffraan voor de kleur en vervolgens alle denkbare ingrediënten die voor een bepaalde regio van toepassing zijn. Klassiek is vaak wel een paella met garnalen of met kip, maar de variaties zijn zeer groot. Zeker bij het eten van paella wordt het aangename aan het nuttige gekoppeld. Eten is nuttig en door zo’n grote pan waar het hele dorp omheen staat is het ook nog is aangenaam en een sociaal gebeuren.
In Spanje kun je ook prima drinken. Een van die typische Spaanse dranken is de sangria. Dat is hele andere sangria dan die wij op een zwoele zomeravond bij de Lidl of de Aldi halen. Vaak bestaat Spaanse sangria uit citroen, limoen, rum, suiker, sinaasappel, rode wijn en een beetje sinaasappelsap. De sangria wordt geserveerd in een grote schenkkan die wordt gekoeld met ijs. Het is een heerlijke verfrissende drank die ook nog eens energie geeft. Dat is zeker geen overbodige luxe in het soms wat oververhitte Spaanse klimaat; zeker zomers.
De Spaanse wijnen zijn beroemd en doen zeker niet onder voor de wijnen van hun noorderburen. Bekende wijnen zijn Rioja, maar ook bijvoorbeeld lekkere rosé, frisse witte wijnen en andere stevige rode wijnen. Hiervan is de Rioja inderdaad dus de bekendste, maar er zijn ook wijnen die deze naam niet mogen dragen en even lekker zijn. De Spaanse variant van schuimwijn is de cava. Deze variant op de champagne is de laatste jaren een ware opmars begonnen en ook steeds beter geworden van kwaliteit.
Een wat zwaardere en ook typisch Spaanse drank gemaakt van druiven is de sherry. Deze wijn, of beter gezegd sterke wijn, komt voor in het zuiden van Spanje en heeft op volle smaak. Het is een uitstekende keuze als drankje na het nuttigen van een stevige maaltijd.
